بحر طویل

بحر طویل هم شعر ، هم نثر و هم مسجع نثر اولان بیر یازیدیر . بو نوع بئیت لر ده مصراع لارین دقتلی دوزولممه سینه گؤره ، رسمی تعریفلرده شعر دئییلمیر . لاکین ریتملی ، اهنگلی و اؤلچولو اولدوغونو اوچون شعر سایلیر
بحر طویلی تورکلر ، فارس ادبیاتینا وارد ائله میشلر . عرب وفارس شعری حاققیندا یازیلان قدیم کیتابلاردا کیمسه بحر طویل دن آد چکمه میشدیر . ایندی کی فارس دیلینده یازیلان شعر نو دا بحر طویل اساسیندا قورولموشدور
منبع : دیوان سید ابوالقاسم نباتی
به کوشش : دکتر حسین محمدزاده صدیق....
بیر گؤزل بحر طویل سید ابوالقاسم نباتی دن
سنی ، من ، ای مه انور
نئجه تعریف قیلیم ؟
یوخدو شبهین
بو لطافت، بو شرافت
بو جهان اوزره پری - حوری لر اولماز
نه دئییم ؟
قالمیشام عاجیز!
بو وجاهت ، بو ملاحتده زلیخا ندی ؟
بالله کی اؤزون تک اولابیلمز گول حمرا ، هابئله
یوخدو قدین تک چمن دهرده بیر سرو دل آرا
و نه شمشماد و نه عرعر ، نه صنوبر
هانی زولفون کیمی سونبول ؟
اوزونو کیم گوله اوخشاتدی ، خطا ائتدی
غلط دیر
هانی بو رنگده گول
بس نه دئییم
ائیله لیب مول
عارضی گون ، یا مه تابان
دیلیم یوخ
دئیه بیلمم لبینه لعل بدخشان
دیشینه گؤوهر رخشان
هانی اول چشم خومارین کیمی بیر نزگیز شهلا ؟
نه اولور ای بوت طناز ، خوش آواز کی
هرگاه بو بیچاره دل خسته یه بیر رحم ائده سن
یوخسا مگر بیلمه میسن کیم سنه من عاشقم ؟
ای یار جفاکار
ستم پیشه و بی رحم و مروت!
نه خوشوندور کی چکیم من بئله ذلت ؟
سنی تانری!
داخی ال چک بو جفادان کی گومانیم بودو
بو وعظ ده گر گؤرسه منی ، رحم ائله ر ، گبر و نصارا
بئله گلدی ، بئله گئتدی
بئله باخدی ، نئجه باخدی کی
گؤزو آخدی
جانیمی اودلارا یاخدی
یئری گئت
دنگ ائله مه
بیر ائله گؤز تاکی دئییم من
بئله گلدی ، بئله گئتدی
نه بیلیم کیم دئیه جکدیر کی
بو افسانه دی کیم اول بئله گلدی ، بئله گئتدی
او نه مجنون دو نه لئیلا
و نه مخفی دی نه پئیدا
و نه وامیقدی نه عذرا
نه نباتی دی نه حافظ
او مدبردی کی تدبیر ائله دی
ائتدی منی عاشیق شئیدا

بحر طویل - الامان - علی اکبر صابر

الامان ، سرکش اولوب گونده بیر احواله دوشن دور ، قضانین ، بو دل آزار جفاکار ، مخالف عملیندن ، که یاقوب عالمی ناره ، قویوب آواره ، خصوصن من بیچاره ، کی همواره یابنو ، نی کیمی اودلاره ، بئله جوش و خروش ائیلیورم ، سانکی سماواره دؤنن قلبیمه بین لرجه شراره وورولوب ، اشک تریم جاری اولور ، کاسه چشمدن ، امان بار خدایا ، بو نه سوزش ، کی دوشوب جسم نزاره ، دل زاره کیم ائدر دردیمه چاره ، کی گلوب عرصه یه تازه اوقوموش ، بیر نئچه پاره عرفا و ادبالار ، کی قویوب بدعته علم آدنی ، ترغیب و، تحریص ائلیور لر بیزی ، ، ول امر شنیعه گئنه بونلار ، نه دئیه عئیب ائله مز ، چونکو گئدیب علم اوقویوب ، قورصی تمام ائیلیور ، آز چوخ نه اولا کسب مراتیبده ادیبلر ، آ کیشی تنگه گتیردی منی واللهی ، بو ناققال شعرالر ، هده ره ندن ، پده ره ندن نه بیلیم ، بویماده ره ندن ، نئجه سرسم دانیشیرلار ، نه ایش اولسا قاریشیرلار ، نئجه عیب آختاریشیرلار ، نئجه گؤر یولدان آزیرلار ، نه گؤرورلرسه یازیرلار ، نئجه حرمتلو « غریب » اولسادا فورن تانیشیرلار ، قولاغیم باتدی ، نه چوخ چوخ دانیشیرلار ، بو نه مکتب ، نه مکاتب ، نه مراتب ، بیزه بونلار نه مناسیب ، عجبا جدیله اجدادیمیز ارثی اولوب بیزلره میراث حقیقی ، قالان عادت علاماتله اعمالیمیز ، جمله بو افعالیمیزی ، شعرله تغییر و تبدیل ائله مک ، فکر شنیعینده اولوب ، بیزی هر بدعته ، اغفال له ، ایصال ائلیورلار ، کی آپار اوغلونو ویر اوشقولا ملاسینا ، اگلش بالاوین یاسینا ، باخ بیرجه سن الله بولارین وئردیگی فتواسینا ، یعنی اؤز الینله الئه اولادیوی روس ، صد افسوس کی ، بیر پاک و پاکیزه مسلمان بالاسی ، خارجی اولادی کیمی ، شاپقا قویوب ، ایشتوت میشتوت اوقویوب ، آخیری بیر دوقتور اولوب ، ملت اسلامده ، درده دوشنه ، ایستیکانین نیصفی چاخیر ، نیصفی سواجزالارینی ، چاره بیلوب ، مؤمن دیندارین ائده قارنینی مردار ، و حال آنکی ، گؤزو سورمه لی ، ساققالی حنالی، الی تسبیح لی ، الله قولو ، پیغمبریمیز امتی ، گؤگلونده ترحم کؤک آتیب ریشه سالانی بیر کسه ، اصلا ابدا ، بیرجه خیانت ائله مه ک ، بیلمیوب ، عمرونده خرید ایله فروشی ، دوز اولوب ، مشک عوضی مشتری یه رب وئره ن ، اول حضرت حال الحرمین ، گؤزل عطار دکانینده کی ، هرگز ده سیچان هنده وریندن اوتوشوب فضله سالا بیلمه دیگی ، آغزی قاپاقسیز قوصولاردا ، کی اون ایلدن بری ساخلانماق ایله ، عطریده ، تاثیریده آرتماقدا اولوب ، ناخوشو هر درد و مرض دن، قوتاروب ، غصه دن آزاد ائله یه ن ریشه ختمی ، گول بالونه سنا مرمکی با حب سلاطین ز گرک ، بهمن پیچ ایله ، هلیله و بلیله قالا
ای وای آلان اولمویا ،ازوای ، گئده قیش گله هم یای اؤته ، ایل دولانا ، آی ، ساتا بیلمیه مومیای ، ایش اولدی بودا ، های های

*

بحر طویل - ای فلک - علی اکبر صابر

ای فلک ظلمون عیاندیر ، بو نئجه دور و زماندیر ، کی ایشیم آه و فغاندیر ، منی یاندیرما آماندیر ، گؤزومون اشکی رواندیر ، اوره گیم دوپ دولو قاندیر ، هامی غمدن بو یاماندیر ، کی نئجه اهل قلملر ، بوراقیب جانیمه غملر ، قاریشوب درد به هم لر ، اوره گیم ایندی ورملر ، غازیته ژورناله بو کفر شیمر لر ، نئجه جراتله رقملر یازوب ، ایسلامه سیتملر ائلیوبلر ، کی گرک عالم اسلانده ، هر اولکه ده ، هر شهرده ، دینار و درملر ساچیلوب ، مکتب نسوان آچیلیب ، قیزبالالار ، مکتبه حاضر اولالار ، باشدان آیاغه گئیه لر دون ، گئده لر مکتبه اون اون ، دوتالار شیوه بدعت ، اوخویوب نحو له حکمت ، آلالار درس طبابت ، بیله لر جمله کتابت ، ائده لر یازماغا عادت ، ایته عصمت ، یاتا عفت .... آمان ای واه آی الله : بو قوم اولدو نه گمراه ، بو نه شیوه اکراه ، بو نه زمره بدخواه ، سالوب عالمه پرخاش ، بولار لال اولا ای کاش ، دوشه باشلارینا داش ، خدایا بو نه گفتار ، نه رفتار ، نه مردار ، نه بی عار فناکاره ، بیزی سوق ائله مه ک فیکرینه آماده اولوبلار ، قیزا لازیمدیر اگر بیلمه ک ، اودا ائو ایشی ، پالتار تیکیشی ، کهنه یوماق ، یون داراماق ، دون یاماماق ، صحن و سرانی سوپوروب ، کاسه نی قابی اوفوروب ، کوفته کلم دولماسی ، مت حالواسی ، ات بوزباشی ، یا لوبیالی آش ، بیرداهی تندیر لاواشی ، ائله مکدندیر عبارت ، کی اگر بونلاری دا بیلمه سه عیب ائیله مز آنجاق ، قیزا گر لازمه او بیر ایکی اوچ مسئله نی بیلمه ک ، بو اولومر امره کفایت ، بو اولور کی گلین گئتدیگی ائوده ، باجاروب قاین آنایا قاین آتایا چیمخیرا بیلسین ، کی اونا سؤز دئمه یه ائتمیه بیر کیمسه ده جرات ، ( بریده قینی ایله صاحبی مابیننه برحادثهء‌ تفرقه درکیم آگا دایر ایده حیلت که بش اوچ گونده چون ایلدن قازانلمش بوقدرمهرومحبت اوله تبدیل عداوت بری هم آخری اک عمده سی دامدا باجانک هم خوخی تک خورتدانک آدلارینی بلمگده گرک سعی ایده عورت نه قدر فایده سی وار بو ایشک گر اوله دقت که اگر آغلیا یا اینکه دجلک ایده بر طفل نهایت آناسی سویله بو آدلاری فی الفور ایده ر اولادنی راحت و قالارعقلی سلامت باشی چکمزده ملامت . )
بو دور عالم نسوان
بودور حال مسلمان
گرکدیر ائده محدو
اؤز ائولادینی اینسان
سن اما هله قانما
اینانمیرسان اینانما
فرحلن عملیندن
اوتانمیرسان اوتانما
با تشکر از آقای محمد قربان زاده که لطف کرده و بقیه شعر را ارسال کرده اند

بحر طویل - آقشین فاتح ، ائلشن خزر

اولون آگاه جماعت ، دانیشاخ بیزده نهایت ، و ائدک حال حکایت ، بو کولئیلر شهریندن ، باکی نین هنده وریندن ، دنیزیندن خزریندن ، نئچه میلیون نفریندن ، جماعاتین گدریندن ، چوخو ایش سیزدی بیچاره ، گزیر آواره – آواره ، نه زاواق وار نه اداره ، گئده هاره ، هانی چاره ، اوزو قاره ، قاییدیر کوفلتین ایچینه ، یئمه یه یوخ داها هئچ نه ، هله وار بورجودا اوستونه ، باخیر اؤز مولکونه گؤزونه ، نئجه ائتسین ، نه دوزه تسین ، نه ترره تسین ، گئنه گئتسین توکانا نیسیه چؤرک اوچون ، بیردنه اکسیه نئیچون ،آغیز آچسین کمک ایچون ، اوزوده یوخدو دئمک اوچون ، یوخوموزدو هله بیرزاد ، معاشین آلمییب آرواد ، اؤلوون روحو اولار شاد ، بیزه گل ائتگینن امداد ، وئره رم بورجووی ای داد ، گئده رم کافوره من ، باش وورارام هر یئره من ، لاپ گیره رم دار یئره من ، قوم داشییب داش آتارام ، قیرخی قازان قاینادارام ، اون دانا اینسان ساتارام ،مترونو لاپ پاددادارام کی ، آجانیم من ، تکی پوللار قازانیم من ، پولوم اولسون دولانیم من ، کئف ائدیم دوررالانیم من ، قوناغیم دا اولا چوخلو ، کسه سن بیر نئچه تویوغو ، چاییوی قندیوی بوللو ، آما تاسف کی عموغلو ، بو خیال دی ، و سوال دی ، بو نه حالدیر کی دوشوبدور بو جمعیت ، دئییشیب پیس جور وضعیت ، گئدیر الدن مدنیت ، نه نصیحت ، نه وصیت ، چوخوسو حدین آشیبدی ، دولاشیبدی ، دوشونور زور یاراشیبدی ، و چاشیبدی ، ائروتیک فرمالاشیبدی ، نه بیلیم باشقالاشیبدی ، بشر اهلی ، شهر اهلی ، و در اهلی ، گئیینللر ائله پالتار ، جانیم اولماز بئله ده دار ، یاپیشیر انداما شالوار ، گؤرونور هر شئیی آشکار ، نه حیا وار ، نه آبیر وار ، گؤرجکسن قوجا کافتار ، دوشونوب مد دو بئله ، بحثه گیریب گئنج لریله ، یاشی چاتیب یئتمیشیله ، احوالی گلمز کی دیله ، گؤرونوشو اوخشار کی فیله ، راز ائله ساچیب مینی گئییب ، کیمسه اونا زوردو دئییب ، اوز گؤزونو زر بورویوب ، بیر یانی آرتیق چورویوب ، آی ، بو اولوب زای ، دئدی وای وای ، اوخو وای وای ، نه بیلیم دای قوجا ، بو یاشدا بو حالنان ، یاشی ییر هانسی خیالنان ، بو فیکیرنن ، بو آمل نان ، اؤزونو جاه و جلال نان ، گمان ائلییر ، جوان ائلییر ، غلام ائلییر ، یامان ائلییر ، هله بو هاراسی دیر کی ، بو اوره ک یاراسی دیر کی ، گؤزون آغ قاره سی دیر کی ، بیر ائوین بیر قیزی واردی ، و گؤزل جاذبه داردی ، بو گئجه بیرسینه یاردی ، سحر اؤزگه سینه نگاردی ، نه بی عاردی ، بو گؤزل یولدا گئده نده ، سوزه رک پرواز ائدنده ، نه گؤرنمور کی بدن ده ، گؤبک آشکار ، یاری چیلپاق ، سینه سی چؤلده آغ آپ آغ ، گؤزو اویناق ، اوزو قایماق ، یاری دان دیر یاشی یوخدو ، هله اون بئش یاشی یوخدو ، بونون آ ! قارداشی یوخدو ؟ چیخا اوردان قاباغیندان ، توتا بیر یول قولاغیندان ، آسا گؤیدن آیاغیندان ، بئله دیر عادتیمیز ، اولسا لکه عصمتیمیز ، ناموسوموز غیرتیمیز ، کی بویوروب شریعتیمیز ، وور ، وور آ قارداش ، حلال اولسون ، بئله قیز قوی توپال اولسون ، گئنه عبرت مثال اولسون ، گله جک نسله زمانه ، بو یاراشماز کی زنانه ، توشه خام فکره گمانه ، بئله جانانلاریمیز وار ، هله نقصان لاریمیز وار ، ائله اوغلانلاریمیز وار ، گؤزو ماوی ، اؤزو ماوی ، هله رنگین بئزه نیرلر ، بئزه نیرلر دوزه نیرلر ، قیزا اوخشار ، ائله اطوار ، ائله شالوار گئیینیب بالدیرا یاپیشیب ، نه بیلیم آندیرا یاپیشیب ، ائله بیل کی قیرا یاپیشیب ، قیزیشیب اؤزونه باخیب ، قیرخیب اوزون پودرا یاخیب ، گؤزلرینه لینزه تاخیب ، قیز کیمی دیرناق بوراخیب ، بو ! ، کؤپئی اوغلو ، اینه ی اوغلو ، سئفئیح اوغلو ، اونودوب اصلی نی سویونو ، تیخانیب پانبیغا بویونو ، یئره سوخدوم کیشی بویونو ، وار اهله اینجه ده تای لار ، دیله گمز ائله حاللار ، نئچه ایلدیر کاپیتاللار ، آچیلیب اوزونه کاناللار ، گئجه یاری چکیشیللر ،بئله ایش لر ، بئله پوزقون وئریشیللر ، بو مدنیتی میزه ض دور ، بو جمعیتیمیزه ضد دیر، بو شریعتیمیزه ضد دور ، شریعتیمیز بئله یازیر ، یولونو بنده لر آزیر ، ته زه مذهب یارادیرلار ، هله مکتب یارادیرلار ،بئله بیر دب یارادیرلار ، بالاغی دیزینه چاتیر ، بیر شله سه ققل اوزادیر ، دین ده خرافات یارادیر ، شانینی وقرینی ساتیر، آی دا بئش یوز دولار آلیر ، عاغلینی پیس یوللار آلیر ، زامدان ائله پول لار آلیر ، بو حرام زاده او پولنان ، آییریر آللاهی قولنان ، آتانی دوغما اوغولنان ، یئنی نسلی بو اصولنان ، چکیر اؤز یولونا بو ناکس ، دانیشیر تبلیغ ائدیر بس ، نه قانیر دین مقدس ، گئیینیرلر ائله دون لار ، گویا پیغمبرین اونلار ، عزیزی دی ، خلفی یدی ، گویا صالح سلفی یدی ، هامی شیطان هدفی دی ، چوخالیرلار آفیریس لر ، داها پیس لر ، چاتان ایس لر ، قاریشیب یاخشی یا پیس لر ، بونو قویما بئله آللاه ، چکیری یا ، اولار هر شئی اونا آگاه ، اونون اسما ، کیم اولار شیطانا همراه ، یانار هر گاه ، بئله پیغمبر امامی ، ائشیدیر تانری کلامی ، دورار آللاه اونا هامی ، کی او کس لر قرآنین ناطقی دی ، بنده کیمی لایقی دی ، عهد و وفا صادقی دی ، اهل بیتین عاشقی دی ، حقه اطاعت ائدینیز ، هر گون عبادت ائدینیز ، حجی زیارت ائدینیز ، بویله شهادت ائدینیز ، لا اله الا الله ، محمد رسول الله ، امیر المومنین علی ولی الله ،

*